وب 3 (Web3) یا وب غیرمتمرکز، نسل جدیدی از فناوری وب است که بر پایه فناوری‌های بلاکچین و قراردادهای هوشمند ساخته شده و هدف آن ایجاد یک اینترنت غیرمتمرکز، شفاف و کاربرمحور است. برخلاف وب 2 که در آن داده‌ها و خدمات عمدتاً در دست شرکت‌های بزرگ متمرکز است، وب 3 به کاربران این امکان را می‌دهد که کنترل بیشتری بر داده‌ها و دارایی‌های دیجیتال خود داشته باشند.
کاربردهای وب 3
مالکیت دیجیتال: کاربران می‌توانند مالکیت کامل داده‌ها، دارایی‌های دیجیتال (مثل توکن‌های غیرقابل معاوضه یا NFTها) و هویت دیجیتال خود را داشته باشند.
قراردادهای هوشمند: اجرای خودکار توافقات و تراکنش‌ها بدون نیاز به واسطه‌ها، که به کاهش هزینه‌ها و افزایش امنیت کمک می‌کند.
امور مالی غیرمتمرکز (DeFi): فراهم کردن خدمات مالی بدون نیاز به بانک‌ها و مؤسسات مالی سنتی، مانند وام‌دهی، استیکینگ و معاملات ارزهای دیجیتال.
سیستم‌های هویت غیرمتمرکز: ایجاد سیستم‌های هویت دیجیتال که کاربر کنترل کامل بر اطلاعات شخصی خود را داشته باشد.
پلتفرم‌های غیرمتمرکز: ایجاد شبکه‌های اجتماعی، بازارها و سرویس‌های دیگر که به جای یک شرکت یا نهاد مرکزی، توسط کاربران مدیریت می‌شوند.
مزایا
- حفظ حریم خصوصی: کاربران کنترل کامل بر داده‌های خود دارند و می‌توانند انتخاب کنند که چه کسی به آن‌ها دسترسی داشته باشد.
- امنیت بیشتر: با استفاده از رمزنگاری و بلاکچین، خطر هک و سوءاستفاده از داده‌ها کاهش می‌یابد.
- شفافیت: تمام تراکنش‌ها و داده‌ها روی بلاکچین ثبت می‌شوند و به‌صورت عمومی قابل بررسی هستند.
چالش‌ها
- مقیاس‌پذیری: وب 3 هنوز در مراحل ابتدایی است و مشکلاتی مانند سرعت پایین تراکنش‌ها و هزینه‌های بالا وجود دارد.
- پیچیدگی فنی: استفاده از برخی خدمات وب 3 نیازمند دانش فنی بالاست که ممکن است برای کاربران عادی چالش‌برانگیز باشد.
- پذیرش عمومی: هنوز بسیاری از کاربران و کسب‌وکارها به طور کامل به استفاده از وب 3 روی نیاورده‌اند.
